Prema preambuli Konvencije Ujedinjenih nacija o pravima deteta, porodici, kao osnovnoj jedinici društva i sredini za razvoj i blagostanje njenih članova, a posebno dece, treba da bude pružena neophodna zaštita i pomoć, koja bi mogla da preuzme odgovornost u zajednici. U cilju potpunog I skladnog razvoja ličnosti, dete, treba da raste u porodici punoj sreće, ljubavi i razumevanja.

Cilj ovog instituta je zaštita ličnosti, prava i interesa deteta i pravilnog psihofizičkog razvoja deteta.

Potpuno lišenje roditeljskog prava

Roditelj koji zloupotrebljava prava ili grubo zanemaruje dužnosti iz sadržine roditeljskog prava može biti potpuno lišen roditeljskog prava.

Razlozi za oduzimanje roditeljskog prava

Roditelj zloupotrebljava prava iz sadržine roditeljskog prava:

1. ako fizički, seksualno ili emocionalno zlostavlja dete;
2. ako izrabljuje dete sileći ga na preterani rad, ili na rad koji ugrožava moral, zdravlje ili obrazovanje deteta, odnosno na rad koji je zabranjen zakonom;
3. ako podstiče dete na vršenje krivičnih dela;
4. ako navikava dete na odavanje rđavim sklonostima;
5. ako na drugi način zloupotrebljava prava iz sadržine roditeljskog prava.

Roditelj grubo zanemaruje dužnosti iz sadržine roditeljskog prava:

1. ako je napustio dete;
2. ako se uopšte ne stara o detetu sa kojim živi;
3. ako izbegava da izdržava dete ili da održava lične odnose sa detetom sa kojim ne živi, odnosno ako sprečava održavanje ličnih odnosa deteta i roditelja sa kojim dete ne živi;
4. ako s namerom i neopravdano izbegava da stvori uslove za zajednički život sa detetom koje se nalazi u ustanovi socijalne zaštite za smeštaj korisnika;
5. ako na drugi način grubo zanemaruje dužnosti iz sadržine roditeljskog prava.

 

Sudska odluka o potpunom lišenju roditeljskog prava lišava roditelja svih prava i dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, osim dužnosti da izdržava dete.

Sudskom odlukom mogu se oduzeti prava jednom roditelju, kada će dete po pravilu pripasti drugom roditelju, a mogu biti lišena i oba roditelja kada će se dete smatrati maloletnikom bez roditeljskog staranja.

Vraćanje roditeljskog prava

Roditelju se može vratiti roditeljsko pravo kada prestanu razlozi zbog kojih je bio potpuno ili delimično lišen roditeljskog prava. Učestale su situacije u praksi da roditelji ne mogu da postignu saglasnost oko npr. upisa u školu, promene prebivališta ili preduzimanja određenih većih medicinskih zahvata.

Sa jedne strane, možemo da imamo situaciju da se roditelji samo ne slažu, iako faktički kada se sagledaju sve činjenice ne postoji nesavesnost u postupanja roditelja u pogledu vršenja prava ili dužnosti iz sadržine roditeljskih prava. Dakle, nije svaki sporan odnos automatski osnov za lišenje roditeljskog prava u porodičnom pravu.

Sud, uz učestvovanje stručnih lica, procenjuje sve okolnosti u pogledu ponašanja roditelja u vezi određene tematike da li je to upis u školu, promena prebivališta i slično, pa tek onda donosi odluku da li eventualno ima elemenata za lišenje, delimično ili potpuno.

Dok sa druge strane, postoje ozbiljne zloupotrebe prava iz sadržine roditeljskog prava, da majka ili otac napuste decu, ako se dete zlostavlja, izrabljuje, prinuđava da vrši krivična dela u vidu krađa ili drugih usled nedostatka materijalnih primanja I slično.

Na kraju, al ne najmanje važno, postoje zloupotrebe u vidu neosnovanog podnošenja tužbi, najčešće za delimična lišenja, sa ciljem diskreditacije drugog roditelja u postupku za starateljstvo.

Advokat za porodično pravo treba imati dovoljno životnog i porodičnopravog iskustva da sve činjenice proceni i klijenta zastupa tako da se zaštiti njegov najbolji interes u pogledu delikatnih porodičnih pitanja, a koje mogu biti od krucijalnog značaja za razvoj deteta.

Advokatska kancalarija Raškov, pored zastupanja u postupcima za lišenje roditeljskog prava, pruža usluge zastupanja u svim porodičnim postupcima, od razvoda braka, postupka za starateljstvo, izmene
visine alimentacije, podnošenja krivičnih prijava za Nedavanje izdržavanja, za Nasilje u porodici, i na posletku za podelu imovine prilikom razvodaa.