Zabranjeno je nasilje u porodici.

Svakom građaninu je poznata ova zabrana. Medjutim, iz iskustva nam je poznato da mnogi ljudi nisu upoznati šta sve podpada pod nasilje u porodicu i za šta imaju pravo da se obrate za zaštitu.

Prilikom ponašanja koje se okarakterizuje kao nasilje ugrožen je telesni integritet, duševno zdravlje ili spokojstvog drugog člana porodice.

Prema porodičnom pravu, nasiljem u porodici, smatra se naročito:

1. nanošenje ili pokušaj nanošenja telesne povrede;
2. izazivanje straha pretnjom ubistva ili nanošenja telesne povrede članu porodice ili njemu bliskom licu;
3. prisiljavanje na seksualni odnos;
4. navođenje na seksualni odnos ili seksualni odnos sa licem koje nije navršilo 14. godinu života ili nemoćnim licem;
5. ograničavanje slobode kretanja ili komuniciranja sa trećim licima;
6. vređanje, kao i svako drugo drsko, bezobzirno i zlonamerno ponašanje.

 

Važno je da znamo i ko su članovi porodice prema porodičnom pravu.

Članovima porodice smatraju se:

1. supružnici ili bivši supružnici;
2. deca, roditelji i ostali krvni srodnici, te lica u tazbinskom ili adoptivnom srodstvu, odnosno lica koja vezuje hraniteljstvo;
3. lica koja žive ili su živela u istom porodičnom domaćinstvu;
4. vanbračni partneri ili bivši vanbračni partneri;
5. lica koja su međusobno bila ili su još uvek u emotivnoj ili seksualnoj vezi, odnosno koja imaju zajedničko dete ili je dete na putu da bude rođeno, iako nikada nisu živela u istom porodičnom domaćinstvu.

Mere zaštite od nasilja u porodici

Protiv člana porodice koji vrši nasilje sud može odrediti jednu ili više mera zaštite od nasilja u porodici, kojom se privremeno zabranjuje ili ograničava održavanje ličnih odnosa sa drugim članom porodice.

Prema porodičnom pravu, mere zaštite od nasilja u porodici jesu:

1. izdavanje naloga za iseljenje iz porodičnog stana ili kuće, bez obzira na pravo svojine odnosno zakupa nepokretnosti;
2. izdavanje naloga za useljenje u porodični stan ili kuću, bez obzira na pravo svojine odnosno zakupa nepokretnosti;
3. zabrana približavanja članu porodice na određenoj udaljenosti;
4. zabrana pristupa u prostor oko mesta stanovanja ili mesta rada člana porodice;
5. zabrana daljeg uznemiravanja člana porodice.

Mera zaštite od nasilja u porodici može trajati najviše godinu dana. Vreme provedeno u pritvoru kao i svako lišenje slobode u vezi s krivičnim delom odnosno prekršajem uračunava se u vreme trajanja mere zaštite od nasilja u porodici.

Mera zaštite od nasilja u porodici može se produžavati sve dok ne prestanu razlozi zbog kojih je mera bila određena. Mera zaštite od nasilja u porodici može prestati pre isteka vremena trajanja ako prestanu razlozi zbog kojih je mera bila određena.

 

Ukoliko imate potrebu za zaštitom od nasilja u porodici, možete se obratiti advokatu za porodično pravo za sastavljanje tužbe za izicanje mere zaštite od nasilja u porodici.

 

Krivično delo Nasilje u porodici

Krivičnom zakonikom Republike Srbije previdjeno je krivično delo u članu 194 Nasilje u porodici, ko primenom nasilja, pretnjom da će napasti na život ili telo, drskim ili bezobzirnim ponašanjem ugrožava spokojstvo, telesni integritet ili duševno stanje člana svoje porodice, kazniće se zatvorom od tri meseca do tri godine.

Pored osnovnog oblika postoje i teži oblici, gde su propisane više kazne. Ako je pri izvršenju dela korišćeno oružje, opasno oruđe ili drugo sredstvo podobno da telo teško povredi ili zdravlje teško naruši, učinilac će se kazniti zatvorom od šest meseci do pet godina.

Ako je usled dela nastupila teška telesna povreda ili teško narušavanje zdravlja ili su učinjena prema maloletnom licu, učinilac će se kazniti zatvorom od dve do deset godina.

Ako je usled dela nastupila smrt člana porodice, učinilac će se kazniti zatvorom od pet do petnaest godina, a ako je član porodice maloletno lice učinilac će se kazniti zatvorom najmanje deset godina.

Kao poseban oblik nasilja u porodici, krivičnim zakonikom je regulisano kao krivično delo i nepoštovanje mera zaštite od nasilja u porodici koje je sud odredio shodno porodičnom pravu, a koje smo pominjali. Zaprećena kazna je zatvor od tri meseca do tri godine i novčana kazna.

Krivično zakonodavastvo na neznatno drugačiji način reguliše krug članova porodice. Članovima porodice smatraju se: supružnici, njihova deca, preci supružnika u pravoj liniji krvnog srodstva, vanbračni partneri i njihova deca, usvojilac i usvojenik, hranilac i hranjenik. Članovima porodice smatraju se i braća i sestre, njihovi supružnici i deca, bivši supružnici i njihova deca i roditelji bivših supružnika, ako žive u zajedničkom domaćinstvu, kao i lica koja imaju zajedničko dete ili je dete na putu da bude rođeno, iako nikada nisu živela u istom porodičnom domaćinstvu.

Nasilje se javlja i u odnosu prema deci, od zapostavljanja, fizičkog, emotivnog, edukativnog, fizičkog zlostavljanja, seksualno zlostavljanje ili duševno zlostavljanje. Bilo koji oblik nasilja je razlog za lišenje roditeljskog prava.

Kako smo naveli, i muškarci mogu biti žrtve nasilja u porodici. Starije i nemoćne osobe se javljaju takodje kao žrtve nasilja u porodici. Dešavaju se u praksi i slučajevi da se odnosi u porodici rehabilituju nakon određenih nemilih događaja, pokajanja i preuzimanja odgovornosti.

Krivičnim zakonodavstavom je regulisano da je određeni krug članova porodice oslobođen dužnosti da svedoči ako bi izložio sebe ili definisan krug članova porodice teškoj sramoti, znatnoj materijalnoj šteti ili krivičnom gonjenju.

Od dužnosti svedočenja oslobođeno je:

1) lice sa kojim okrivljeni živi u braku, vanbračnoj ili drugoj trajnoj zajednici života;
2) srodnik okrivljenog po krvi u pravoj liniji, u pobočnoj liniji do trećeg stepena zaključno, kao i srodnik po tazbini do drugog stepena zaključno;
3) usvojenik i usvojitelj okrivljenog.

Neretko se dešava situacija da i kada se inicira krivični postupak podnošenjem krivične prijave, da se prilikom davanja izjave pred nadležnim organom za gonjenje lica oštećena lica predomisle i iskoriste ovo svoje pravo da ne svedoče, te usled nedostatka dokaza krivični postupak se obustavlja.

Pogrešne su predstave građana da su zakoni napisani tako da se za svaku radnju nasilja ide u zatvor. Sudska odluka se donosi u svakom konretnom slučaju gde se procenjuju okolnosti za odmeravanje kazne. Nije neretko da se za određene situacije izriču i mere upozorenja.

Uslovna osuda je učestala u takvim situacijama, kada se prekršiocu izriče kazna zatvora na određeno vreme ali se upozori da ako u roku proveravanja od 1 do 5 godine ne učini novo delo, ista se neće izvršiti. Ukoliko se delo ponovi u navedenom roku, uslovna osuda se opoziva i izvršava se izrečena kazna zatvora.

Sa druge strane, postoje i brojni slučajevi zloupotreba u vidu lažnih prijava iznošenjem neistina pred nadležnim organima, sa ciljem da se naruši položaj bivšeg partnera kao roditelja u sporovima za starateljstvo.

Advokatska kancelarija Raškov pored zastupanja u krivičnim postupcima za nasilje u porodice, zastupa neretko i u krivičnim postupcima za krivično delo Nedavanje izdržavanja, kao i za krivično delo oduzimanje maloletnog lica , ukoliko se onemogućava održavanje ličnih odnosa maloletnog lica sa roditeljem, a koje je određeno odlukom.